Kwasy karboksylowe - cz 4.

Temat: Właściwości chemiczne kwasów karboksylowych.

Już wiesz:

• jak są zbudowane  cząsteczki kwasów karboksylowych;
• jak narysować wzory strukturalne kwasów karboksylowych;
• jak tworzymy nazwy kwasów. 

Dzisiaj dowiesz się:

• jak zapisywać równania reakcji dysocjacji kwasów karboksylowych;
• jak zapisywać równania reakcji otrzymywania soli kwasów karboksylowych.

W tym celu warto powtórzyć wiadomości z poprzednich lekcji:

• reakcje spalania; 
• reakcje dysocjacji jonowej;
• reakcje otrzymywania soli( kwas + zasada, kwas+ metal, kwas + tlenki metali).

Zrób notatkę:

Na przykładzie kwasu octowego, odpowiemy sobie na pytania: 

• Jakie właściwości chemiczne mają niższe kwasy karboksylowe? 
• Czy reagują z metalami i ich tlenkami podobnie jak kwasy nieorganiczne? 
• Jaki wpływ na ich odczyn ma obecność grupy karboksylowej? 
• Czy wskaźniki w wodnych roztworach kwasów organicznych zmieniają zabarwienie tak samo jak w wodnych roztworach kwasów nieorganicznych?

1. Kwasy karboksylowe ulegają reakcjom spalania.

CH₃COOH + 2 O₂  →    2 CO₂ + 2 H₂O - spalanie całkowite.

2. Odczyn kwasów karboksylowych.

Uniwersalny papierek wskaźnikowy i oranż metylowy zabarwiły się na kolor czerwony. Wodny roztwór kwasu octowego ma odczyn kwasowy. 

A zatem w roztworze kwasu znajdują się kationy wodoru.

3. Dysocjacja jonowa kwasów karboksylowych.

Żarówka aparatu do pomiaru przewodnictwa elektrycznego zaświeciła się. Przewodnictwo prądu elektrycznego potwierdziło obecność jonów w roztworze. Kwas octowy ulega dysocjacji elektrolitycznej.

Zapis równania dysocjacji jonowej kwasu octowego:                                    

                                                  H₂O

CH₃COOH  →  H⁺+ CH₃COO^-

Kwasy dysocjują na kationy wodoru i aniony reszty kwasowej.

4. Reakcja kwasu octowego z metalami - obejrzyj film z doświadczeniem, zapisz reakcje w zeszycie.

Kwas octowy szybko reaguje z magnezem. Produktem reakcji jest wodór i octan magnezu(etanian magnezu).

                      Mg+ 2CH₃COOH     →    (CH₃COO)₂Mg + H_2↑

                                                   (octan magnezu lub etanian magnezu)

5. Reakcja kwasu octowego z zasadą sodową - obejrzyj film z doświadczeniem, zapisz reakcje w zeszycie.

Fenoloftaleina w obecności zasady sodowej zabarwiła się na malinowo. W trakcie dodawania roztworu kwasu octowego następowało stopniowe odbarwienie roztworu. Fakt ten dowodzi, że w probówce zaszła reakcja zobojętniania. Kwas octowy zobojętnił zasadę sodową. Produktami reakcji były: octan sodu (etanian sodu) i woda.

NaOH + CH₃COOH  →  CH₃COONa + H₂O

                                                            (octan sodu lub etanian sodu)

6. Reakcja z tlenkami metalami - obejrzyj film z doświadczeniem, zapisz reakcje w zeszycie.

Tlenek miedzi(II) reaguje z kwasem octowym. Po lekkim ogrzaniu powstaje niebieski roztwór. Produktami reakcji są sól – octan miedzi(II) i woda.

CuO+ 2CH₃COOH  →  (CH₃COO)₂Cu + H₂O

                                                     octan ołowiu(II) lub etanian ołowiu(II)

Podsumowanie doświadczeń:

Niższe kwasy karboksylowe tworzą sole ulegając reakcjom z;

- metalami aktywnymi;

- tlenkami metali;

- zasadami.

Jak się tworzy nazwy soli kwasów karboksylowych?

Nazwy soli kwasów karboksylowych tworzy się podobnie jak nazwy soli tlenowych kwasów nieorganicznych, które poznałeś. Do nazwy reszty kwasowej  się nazwę metalu i uwzględnia jego wartościowość. 

Zwróć uwagę na końcówki!

Na podstawie przerobionego materiału zrób zad.2 str.168. Zawsze możesz zajrzeć do podręcznika str.164-168.

Źródło: Nowa Era, e-podręczniki, YouTube - materiały edukacyjne InfoPlus.